Budując własny dom należy rozwiązać problem powstających w nim ścieków. Przeciętny mieszkaniec domu produkuje około 160 litrów ścieków na dobę, więc jeśli rodzina liczy 6 osób, jest to prawie 1 m2 dziennie. Gdy w pobliżu znajduje się sieć kanalizacyjna czynności ograniczają się do wykonania odpowiedniego przyłącza, jednak tereny podmiejskie i wiejskie najczęściej pozbawione są sieci kanalizacyjnej, co powoduje konieczność ich utylizacji we własnym zakresie.

Sposób zagospodarowania ścieków jako odpadów szkodliwych powinien być określony w dokumencie pozwolenia na budowę. Można je gromadzić w zbiornikach bezodpływowych tzw. szambach, lub oczyszczać je w małych oczyszczalniach przydomowych ( ewentualnie większych oczyszczalniach zbiorowych, np. w ramach kilku domów czy nawet całego osiedla ).

Oczyszczalnie wszelkiego typu, małe czy duże, wymagają zezwolenia z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Rejonowego -np. z Urzędu Gminy. Konieczne jest wykonanie badań gruntowo-wodnych, które będą rzutowały na wybór rodzaju oczyszczalni.

Projekt i wykonanie oczyszczalni najlepiej powierzyć wyspecjalizowanej firmie, która będzie w stanie ocenić czy działka i warunki wodno-gruntowe będą odpowiednie dla danego rozwiązania. Wielu inwestorów ma zbyt małą działkę na wykonanie oczyszczalni przydomowej, stosuje się wówczas szambo, które jest także rozwiązaniem tańszym przy budowie.

Szambo wymaga jednak potem częstego wywożenia ścieków, czasem nawet co dwa tygodnie, a jednorazowe koszty takiej usługi wynoszą od 30 do 100 zł. Wykonane szambo musi także zapewniać całkowitą szczelność aby nie zanieczyszczać środowiska. Wybór szamba ma również sens gdy na danym terenie w nieodległej przyszłości np. kilku lat planowana jest budowa sieci kanalizacyjnej. Warto wiedzieć, że niektóre szamba, np. trzykomorowe można w przyszłości przerobić na prostą oczyszczalnię.

Jeśli istnieje możliwość urządzenia oczyszczalni przydomowej możemy wykorzystać jedno z wielu rozwiązań. Pomimo, że dla części prywatnych inwestorów przydomowa oczyszczalnia ścieków kojarzy się z dużym i kosztownym obiektem, to w rzeczywistości obecnie stosowane urządzenia do indywidualnego oczyszczania ścieków są niewielkie i w najmniejszych wariantach zajmują około 20 m2, ponadto ich obsługa jest uproszczona, a koszty sprowadzone do akceptowalnego poziomu.

Prawidłowo zastosowany indywidualny system oczyszczania ścieków ( w takich przypadkach jak: rozproszone budownictwo, brak dostatecznie chłonnych odbiorników ścieków, niekorzystne ukształtowanie terenu ) może się także okazać rozwiązaniem bardziej ekonomicznym niż system zbiorowy, a tak samo jak on skutecznym.

Poszukiwanie tanich i oszczędnych rozwiązań technicznych doprowadziło do zwrotu w stronę naturalnych metod oczyszczania ścieków. Dzisiejsze przydomowe oczyszczalnie ścieków to sprawne systemy, które stwarzają optymalne warunki dla zachodzących samoczynnie procesów biologicznych. Możemy więc im zaufać, oczyszczalnie tego typu oparte są na sprawdzonych procesach naturalnych, trzeba jedynie pamiętać, że ich wykonanie musi spełniać odpowiednie kryteria prawne i techniczne.

Wymagania i informacje:

Minimalna odległość pola rozsączającego od studni: 30m
Minimalny rozstaw nitek drenażu rozsączającego: 1,5m ( zalecany 2m )
Maksymalna długość jednej nitki drenażu rozsączającego: 25m ( nie dot. oczyszczalni biologicznej )
Zalecany spadek przyłącza z budynku do oczyszczalni: 2% do 3%
Zalecany spadek drenażu rozsączającego: 0,5%
Minimalna odległość nitki rozsączającej od poziomu wód gruntowych: 1,5m ( nie dotyczy oczyszczalni biologicznej )
Minimalne zagłębienie nitki rozsączającej: 0,5m
Maksymalne zagłębienie nitki rozsączającej: 1,5m ( nie dotyczy oczyszczalni biologicznej )
Minimalna odległość od drzew i krzewów: 3m
Jednym z warunków prawidłowego działania oczyszczalni jest sprawne działanie systemu wentylacji wysokiej, która powinna być zainstalowana jak najwyżej, najlepiej w kalenicy budynku, a jej średnica nie powinna być mniejsza niż 110. Równie ważna jest wentylacja niska, która powinna się znajdować tylko i wyłącznie na końcu drenażu rozsączającego i nie powinna być niższa niż 0,5m nad poziomem gruntu. W przypadku oczyszczalni biologicznej, np. z odprowadzeniem wody do rowu, wentylacja niska powinna być zainstalowana bezpośrednio przy wyjściu wody ze zbiornika.

Przykładowe kroki prawne:

Wymogi prawne dotyczące uzyskania zgody na budowę oczyszczalni ścieków są różne w zależności od rejonu kraju. Poniżej zamieszczamy przykład zgłoszenia budowy oczyszczalni w starostwie.

Na mapkę sytuacyjno-wysokościową w skali 1:500 lub 1:1000 nanoszony jest schemat oczyszczalni wraz z opisami elementów. Odpowiednią mapkę można pobrać w Wydziale Geodezji w Starostwie Powiatowym.
Przygotowujemy akt własności działki, na której będzie instalowana oczyszczalnia.
Dołączamy folder oczyszczalni.
Składamy zebrane dokumenty w Wydziale Budownictwa w Starostwie Powiatowym.
Sporządzamy/wypełniamy zgłoszenie budowy oczyszczalni ścieków.
Jeżeli Starostwo w ciągu 30 dni nie wyrazi sprzeciwu, oznacza to zgodę. Można rozpocząć budowę.

Jeżeli Starostwo Powiatowe wymaga projektu na budowę oczyszczalni, należy:

Wykonać badania gruntu.
Zlecić uprawnionemu architektowi przygotowanie projektu oczyszczalni i uzgodnienie go we wszystkich właściwych urzędach.